شرح خبر:
خانم مهندس «روشن راشد محصل» در گذشته از کارشناسان بسیار خوب هندسه پارس در بخش ژئوتکنیک بودند. ایشان از سال 93 تا 95 با هندسه پارس به عنوان کارشناس ژئوتکنیک همکاری داشتند و هم اکنون در حال کار با شرکت Stantec در تورنتو کانادا هستند.
آقای دکتر علی فاخر تشریح کردند که نوع شغل و شرح وظایف شغلی خانم مهندس راشد به عنوان کارشناس ژئوتکنیک در هندسه پارس و Stantec بسیار مشابه است. بنابراین از ایشان خواستم که تفاوت های کار کارشناسی ژئوتکنیک در یک شرکت مهندسی مشاور معتبر در ایران و کانادا را به اختصار بیان کنند. مطالب زیر با اخذ موافقت ایشان بازنشر میشود زیرا میتواند برای سایر همکاران مفید باشد. گفتگو با خانم مهندس راشد دارای دو جنبه ژئوتکنیکی و عمومی بود.
• جنبه های ژئوتکنیکی
ایشان از جنبه تخصصی ژئوتکنیک به نکات زیر اشاره کردند:
1- زمان و دقت زیادی صرف تهیه لاگ گمانه‌ها شده و کلیه جزئیات مشاهده شده در هنگام حفاری در آنها ثبت میشود. از نرم‌افزارgINT برای تهیه لاگ‌ها استفاده میشود. ابتدا لاگ اولیه توسط ناظر حفاری در نرم افزار وارد شده و مدیر پروژه نمونه‌های موجود در آزمایشگاه را با لاگ اولیه مقایسه کرده و تغییرات مورد نظر خود را اعمال می‌کند. پس از مشخص شدن نتیجه آزمایش‌ها و وارد کردن آنها در نرم‌افزار، این لاگ مجددا اصلاح شده و برای بازبینی به یکی از مهندسین باسابقه ارجاع میشود. وزارت حمل و نقل کانادا فرمت خاصی برای تهیه لاگ‌ها دارد که معمولا از آن استفاده میشود.
2- تعداد آزمایش‌های انجام شده بر روی نمونه‌ها به نسبت ایران بسیار کمتر است. به عنوان مثال طبق دستورالعمل وزارت حمل و نقل، برای گمانه‌های حفر شده زیر پایه پل‌ها تنها ۲۵ درصد نمونه‌ها آزمایش می‌شوند (دانه‌بندی، اتربرگ، درصد رطوبت). بنابراین اتکای زیادی بر شناسایی انجام شده هنگام حفاری وجود دارد. آزمایش‌های تک محوری و سه‌محوری تنها در تعداد معدودی آزمایشگاه تایید شده توسط وزارت حمل و نقل انجام میشود.
3- با توجه به اینکه در اکثر پروژه‌ها آزمایش‌های تک محوری، سه محوری و … انجام نمی‌شود، تعیین پارامتر‌ها بیشتر بر اساس روابط تجربی موجود، آزمایش‌های انجام شده بر نمونه‌های مشابه در سایر پروژه‌ها، پیشنهادات ارائه شده توسط سایر مهندسین مشاور برای خاک‌های موجود در محل و مقالات انجام میشود.
4- کلیه گزارش‌های تهیه شده برای وزارت حمل و نقل توسط مهندسین مشاور مختلف به صورت یک پایگاه داده بزرگ در اختیار همه قرار دارد و در تهیه گزارش‌ها مکررا مورد ارجاع قرار می‌گیرد.
5- با توجه به نوع خاص خاک موجود در نواحی جنوبی ایالت اونتاریو (glacial till) و اینکه این خاک در اثر یخچال‌های طبیعی گذشته به صورت پیش‌تحکیم یافته است، مدل‌های رفتاری و روابط مناسب برای آن در مراجع وجود ندارد. به همین دلیل استفاده از تجربیات پروژه‌های گذشته در ارائه پارامترهای ژئوتکنیکی، ظرفیت باربری شمع‌ها و … بسیار معمول و مورد پذیرش است.
6- در تعیین ظرفیت باربری شمع‌های فولادی H شکل که در پروژه‌های راه و پل بسیار معمول است، استفاده از روابط تعیین ظرفیت باربری و نرم‌افزار به طور کلی کنار گذاشته شده و از نتایج آزمایش‌های شمع که توسط وزارت حمل و نقل انجام و گردآوری شده‌اند، استفاده میشود. تعیین ظرفیت باربری شمع بر اساس داده های موجود در دیتا بیس بسیار متداول است.
7- کلیه گزارش‌ها بر اساس فرمت‌های از پیش‌موجود تهیه می‌شوند. دقت زیادی در انتخاب کلمات و جملات میشود تا احتمال شکایت‌های بعدی به حداقل رسانده شود. هر گزارش توسط یکی از مهندسین تهیه شده، توسط یک مهندس با‌تجربه دخیل در پروژه بازبینی شده و در نهایت یک بار هم توسط یکی از مهندسین غیردخیل در پروژه (independent reviewer) مورد بازبینی قرار می‌گیرد. تاکید زیادی بر بازبینی مهندس غیر دخیل وجود دارد.
• جنبه های عمومی
خانم مهندس راشد به نکات عمومی و اداری هم در خصوص کار در کانادا و ایران اشاره کردند. شاید نکاتی که در بالا ذکر شد، فقط برای مهندسان ژئوتکنیک مفید باشد ولی نکات زیر به کار تمام مهندسان به خصوص مهندسان فعال در شرکت های مهندسی مشاور می آید:
1- در بدو ورود به شرکت، یک لپ‌تاپ و یک تلفن همراه با سیم‌کارت در اختیار همکار جدید قرار داده میشود. کلیه کارها اعم از فنی، مکاتبات، تماس‌ها و غیره از طریق همین دو دستگاه انجام میشود. هنگام خاتمه همکاری هر فرد با شرکت هم این دو دستگاه تحویل شرکت میشود تا اطلاعات حفظ شود.
2- کلیه مکاتبات، چه داخلی چه با کارفرما، از طریق اتوماسیون و با ایمیل سازمانی هر فرد انجام میشود. تماس تلفنی از طریق موبایل سازمانی هم امکان‌پذیر است. استفاده از واتساپ و تلگرام و غیره معمول نیست.
3- شماره تلفن شخصی افراد در اختیار هیچ‌کس قرار داده نمی‌شود و تماس خارج از وقت اداری هم بسیار نادر است (مگر در مواقع خاص مثل شیفت شب)
4- جلسات، چه داخلی چه کارفرمایی، کمتر به صورت حضوری و بیشتر از طریق اسکایپ انجام میشود تا زمان و هزینه‌های رفت و آمد کاهش داده شود.
5- سیستم حضور و غیاب کارتی یا اسکن انگشت وجود ندارد. هر فرد در پایان هفته فرم تایم شیت مربوط به هفته را بر اساس زمان‌هایی که به پروژه‌های مختلف و یا کارهای اداری اختصاص داده به صورت خوداظهاری تهیه می‌کند. این تایم شیت به تایید مدیران پروژه و مدیر مستقیم هر فرد می‌رسد.
6- ساعات موظف کاری 37.5 ساعت در هفته است. برای ساعات اضافه‌کاری دو گزینه وجود دارد:
الف) گرفتن معادل پولی ساعات اضافه کاری
ب) ذخیره این ساعت‌ها برای استفاده به صورت مرخصی در آینده.
7- بهره‌وری هر فرد ( نسبت ساعت‌های اختصاص داده شده به پروژه‌ها به کل ساعات کاری ) باید در ماه‌های بهار و تابستان بالای ۹۰ درصد و در ماه‌های پاییز و زمستان بالای ۸۵ درصد باشد. به این ترتیب ساعت‌های اختصاص داده شده به کارهای اداری ( زمان ناهار، جلسات داخلی، کارهای آموزشی و … ) ۱۰ تا ۱۵ درصد خواهد بود.
8- زمان اختصاص داده شده به هر فعالیت (مدلسازی، محاسبات، تهیه گزارش و غیره) در تایم شیت از قبل با مدیر پروژه مربوطه هماهنگ میشود تا با بودجه در نظر گرفته شده برای آن فعالیت مطابقت داشته باشد.
9- هر فرد در ابتدای هر سال با هماهنگی مدیر مستقیم خود تعدادی هدف کاری برای خود تعریف می‌کند که قصد دارد آن ها تا پایان سال را محقق سازد. سپس فعالیت‌های لازم برای محقق ساختن آن اهداف را نیز تعیین می‌کند. این فعالیت‌ها شامل کارهایی است که خود فرد باید انجام دهد و یا کارهایی که مدیران باید انجام دهند تا فرد به اهداف برسد. ارزیابی پیشرفت در رسیدن به این اهداف هر سه ماه انجام شده و در پایان سال نیز خود فرد و مدیران عملکرد یکدیگر را در این مسیر ارزیابی می‌کنند.
مزیت های کار در ایران:
ایشان گفتند با توجه به تجربه محدودی که در این مدت در تورنتو کسب کرده اند، در مورد مزیت های کار در ایران می توانند به نکات زیر کنند.
البته بعضی از این مزیت‌ها ممکن است حاصل مقایسه تجربه فردی ایشان در ایران و تورنتو باشد و الزاما حالت عمومی ندارد.
1- به دلیل تنوع شرایط ژئوتکنیکی در ایران و اینکه پروژه‌های هندسه پارس در نقاط مختلف کشور فعال بودند، تنوع مسائل ژئوتکنیکی که در طراحی با آن مواجه بودند نیز بیشتر بود. البته مناطق مختلف در کشور کانادا هم شرایط ژئوتکنیکی متفاوت دارند، ولی معمولا در پروژه‌های هر منطقه از شرکت‌های محلی و یا دفاتر محلی شرکت‌های بزرگ استفاده میشود. بنابراین مانند ایران امکان کسب تجربه در نقاط مختلف کشور وجود ندارد.
2- نرم‌افزارهای تخصصی در ایران بسیار راحت‌تر و بیشتر در دسترس هستند و در پروژه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. با توجه به اینکه استفاده از این نرم‌افزارها در کانادا نیاز به خرید لیسانس دارد، معمولا در هر شرکت تعداد محدودی از آنها در دسترس مهندسین است و به گستردگی ایران مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. یادگیری نرم افزارها در ایران خیلی ساده تر است.
3- طراحی و به خصوص گزارش‌نویسی در تورنتو، به دلیل بار حقوقی که کلمات و جملات دارند، بر اساس روش‌ها و فرمت‌های از پیش موجود است و آزادی عمل چندانی در تغییر این روند‌ها و فرمت‌ها وجود ندارد.
