اخیرا مقاله با عنوان “مراحل طراحی ساختمان های جدید یا مقاوم سازی در مناطق دارای فرونشست” توسط برخی اعضای کلینیک ژئوتکنیک مهندسین مشاور هندسه پارس در سیزدهمین کنگره ملی مهندسی عمران ارائه شد. صفحات نخستین مقاله و فایل ارائه آن در تصاویر زیر قابل مشاهده است.
آقای دکتر عسکریان مدیر کلینیک ژئوتکنیک در این رابطه توضیحات زیر را ارائه نمودند:
مسئله فرونشست که دلیل اصلی آن افزایش برداشت آب زیرزمینی است میتواند اثرات بسیار مخربی بر روی ساختمان ها و زیرساخت هایی نظیر خطوط لوله و جاده ها داشته باشد. به عنوان مثال در تصویر زیر آسیب ایجاد شده در یکی از مساجد تاریخی اصفهان را مشاهده کنید.
در این مقاله شش مرحله به شرح زیر جهت طراحی ساختمانها در برابر فرونشست پیشنهاد شد:
۱- جمع آوری اطلاعات
۲- تهیه مدل کالیبره شده پیش بینی فرونشست
۳- تهیه مدل غیرقطعی فرونشست با روش های قابلیت اعتماد
۴- تعیین معیارها و مبانی طراحی پی
۵- طراحی گزینه های مختلف برای طراحی پی و سازه
۶- انتخاب گزینه برتر
نتایج اصلی حاصل از تحقیق انجام شده در آخرین بخش مقاله قابل دسترس است و مطالعه آن به علاقه مندان توصیه می شود. چند توصیه کلی برای مهندسینی که میخواهند در مناطق دارای فرونشست پی یک ساختمان را طراحی کنند به شرح زیر است:
۱- برای طراحی پی در برابر فرونشست، باید مقدار فرونشست مجاز را انتخاب کنید. فعلا آیین نامه ای در دسترس نیست، بنابراین این مقدار را بر اساس بررسی های محلی انتخاب کنید. در کل به خاطر داشته باشید مقدار فرونشست مجاز عدد خیلی بالاتری نسبت به مقادیر نشست مجاز رایج در طراحی پی ها است.
۲- اگر در مناطق دارای فرونشست طراحی پی انجام میدهید، ترجیحا از پی های منفرد و نواری استفاده نکنید.
۳- در مناطق مستعد رخداد شکاف فرونشستی استفاده از پی عمیق (شمع) توصیه می شود.
۴- در مناطق دارای فرونشست، تعبیه درز جدایی در سازه می تواند به افزایش تاب آوری آن کمک کند. پیشنهاد میکنیم اگر ابعاد سازه بیش از ۲۰ متر بود درز جدایی در نظر بگیرید. در تصویر زیر نمونه این اثرات مثبت قابل مشاهده است.
۵- در مسئله فرونشست عدم قطعیت های فراوان وجود دارد که مهم ترین آن تراز آب زیرزمینی است. پیشنهاد میکنیم طراحی پی در مناطق مستعد فرونشست بر اساس ریسک انجام شود. روش های مجموعه های منتخب خبره (ESS) و هزینه چرخه عمر (LCC) میتواند مفید باشد.
